یکی از فعالیت‌های مهم کبد، ذخیره‌سازی و سوخت و ساز چربی‌ها در بدن است. کبد طبیعی حاوی حدود پنج گرم چربی در 100 گرم وزن خود می‌باشد. هر گاه مقدار چربی کبد  بیش از پنج درصد وزن آن برسد  به این حالت کبد چرب گفته می‌شود

چاقی و اختلال در چربی‌های خون، بیماری دیابت، مصرف مشروبات الکلی، بدغذایی و سوء تغذیه، مصرف برخی از داروهای کورتون‌دار مثل پردنیزولون، داروهای ضد تشنج و مصرف بی‌رویه هورمون‌ها از جمله علل ابتلا به بیماری کبد چرب میباشند.

کبد چرب معمولا یک بیماری خاموش است و بخصوص در مراحل اولیه نشانه‌ای ندارد. زمانیکه بیماری پیشرفت کند، در موارد نادري می‌تواند باعث علایم مبهمی همچون: خستگی  و یا کاهش اشتها و ضعف شود.

کبد چرب در افراد چاق شایع است و در 80 تا 90 درصد موارد چاقی مفرط دیده می‌شود. عواملی چون عدم فعالیت جسمانی، توسعه تکنولوژی، زندگی ماشینی، شهرگرایی، تن‌آسایی، رفاه مادی، مصرف بی‌رویه مواد غذایی موجب شده است تا چاقی روز به روز بیشتر شود. برای کاهش وزن در قدم اول باید به شیوه زندگی فرد توجه داشت و رژیم غذایی با محدودیت کالری را به اجرا درآورد ولی رژیم‌های غذایی سخت و طاقت‌فرسا مناسب نیست.

مشکل عمده در درمان چاقی، کاهش وزن نیست بلکه حفظ وزن کاهش یافته است. بدیهی است که دیابت و بالا بودن چربی‌ خون در افراد چاق نیز دیده می‌شود و این دو عامل در ابتلا به کبد چرب بیشترین نقش را دارند .

در اکثر موارد این بیماری خطرناک نیست. در صورت درمان نشدن به موقع در درازمدت مقادیر زیادی چربی در کبد رسوب می‌کند و موجب بروز التهاب کبدی می‌شود.

بنابراین نباید نسبت به این عارضه بی‌تفاوت بود. مصرف برخی از داروها مانند داروهای ضد فشار خون متیل دوپا، داروهای مسکن مثل ایندومتاسین و استامينوفن ... و داروهای ضد افسردگی از جمله ایمی پرامین و ساير داروها مثل والپروات سديم و كوآموكسي كلاو و سفترياكسون  می‌تواند به اختلال در آنزیم‌های کبدی منجر شود که با قطع آنها، میزان آنزیم‌ها  طبیعی میشود.

يكي از شايعترين علل نارسايي كبد، داروهاي گياهي هستند، بنابراين توصيه ميشود كه به هيچ داروهاي گياهي و هم چنين گياهان دارويي را بدون مشورت پزشك مصرف نكنيد.

متاسفانه اين تصور عمومي كه داروهاي گياهي بي ضرر و بدون عارضه هستند باعث اينجا عوارض شديد و برگشت ناپذير ي در زمينه مصرف اين داروها شده است. ازجمله عوارض شايع نارسايي كبد و نارسايي غده فوق كليه (آدرنال)  مي باشند.

با کاهش وزن (در افراد چاق) یا تغییر در شیوه زندگی (افزایش فعالیت جسمانی، پیاده‌روی و ...)، اصلاح رژیم غذایی، قطع مصرف مشروبات الکلی، کنترل دقیق قند خون با کمک پزشک می‌توان در جهت درمان این بیماری نتیجه مطلوبی را به دست آورد.

در برخی موارد جهت کنترل این بیماری با توجه به شدت عارضه، از دارو استفاده می‌شود.

البته ذکر این نکته ضروری است که علی‌رغم تجویز دارو، هنوز هم کاهش وزن و تغییر در شیوه زندگی از ارکان اصلی درمان بیماری کبد چرب به شمار می‌روند.

یکی از عوامل مهم در درمان بیماری کبد چرب پرهیز از غذاهای مضر می باشد که با رعایت موارد زیر میتوان از ابتلا به کبد چرب چلوگیری کرد:

۱) مصرف جگر، مغز، قلوه و کله پاچه، شیرینی‌جات و تنقلات ممنوع است. 

۲) میوه‌جات و سبزیجات بیشتری مصرف کنيد

۳) به سالاد خود سُس اضافه نکنید

۴) از مصرف شیر و ماست پرچرب خوداری کنید

۵) در پختن غذا از حداقل مقدار روغن استفاده کنید

۶) مصرف گوشت ماهی و مرغ از گوشت قرمز بهتر است

۷) بیشتر غذاها را بخارپز یا آب پز کنید

۸) غذاهای سرخ شده را حتی الاامکان مصرف نکنید

۹) مصرف روزانه یک فنجان قهوه به سلامت کبد کمک می‌کند

۱۰) حتی الاامکان بیرون از خانه و از خانه،غذاهای آماده میل نکنید

۱۱) از مصرف نوشیدنی هایی که کالری دارند از قبیل نوشانه و آبمیوه خودداری کنید

۱۲) از مواد غذایی که فیبر بالایی دارند از قبیل میوه، سبزیجات خام، حبوبات، انواع نان، برنج و ماکرانی سبوس دار(فیبردار) هر روز در همه وعده های و میان وعده های غذایی مصرف کنید

نکته طلایی؛ تکرار این  نکته ضروری است که علی رغم وجود داروهایی که ممکن است در درمان کبد مفید باشد، هنوز هم کاهش وزن و تغییر در شیوه زندگی از ارکان اصلی درمان بیماری کبد چرب به شمار می‌رود

دکتر مصیب مرادیانی/ فوق تخصص بیماری‌های گوارش، کبد و متخصص داخلی