امروز: پنج شنبه، 11 خرداد 1402
پلدخترنیوز » یادداشت » یادداشت اجتماعی » ترانه هایِ مشک زنی

ترانه هایِ مشک زنی

کد خبر: 3834
  • 6

پلدخترنیوز _مشک زنی در میان مردم روستا و عشایر ،جنبه ی تقدس داشته و این آیین با زمزمه های دلنشینی همراه است .

درگذشته و امروزه نیز در خانواده‌های ایلیاتی و روستایی کارها و فعالیت های روزانه بین زنان و مردان  تقسیم می شود کارهایی که بیرون از خانه انجام میشد مثل چوپانی زراعت و باغبانی چیدن پشم گوسفندان و غالباً به وسیله مردان انجام می‌شد و کارهای خانه به وسیله زن ها وظایف زن ها شامل کارهایی چون نگهداری و مراقبت از بره ها و گوساله های تازه متولد شده علف دادن به دام ها ، جاجیم بافی، گلیم بافی، پشم ریسی، تهیه آرد بلوط، شیردوشی، پخت نان، ماست بندی، مشک زنی، قالی بافی و غیره می باشد.

سرود خوانی و نغمه سرایی جزئی جدایی ناپذیر از آنهاست. تقسیم کار نشان دهنده رویه همکاری و همیاری در خانواده های روستایی و عشایری است گاهی دیده می شود که وظایف مردان توسط زنان نیز انجام میشود ولی انجام کارهای زنان توسط مردان بسیار اندک دیده می شود و چنین کاری برای مردان کسر شأن و موجب سرافکندگی است.یکی از وظایف اصلی و مهم زنان روستایی و عشایری  مشک زنی است. لبنیات و به ویژه ماست و دوغ نقش مهمی در تغذیه خانواده‌های روستایی دارد.

برخی از ترانه هایی که زنان لر با صدای دلنشین خود در حین مشک زنی زمزمه می کنند و ادامه نوشته های پیشین در این خصوص در زیر آمده است.

دو نگین از آهن و دو نگین از جنس برنج با نگین برنجین بر پریان و با نگین آهنی بر دیوها و شیاطین حکم می راند و معجزه و لگو اعظمت جهانگیر سلیمان در نگین همین مهر «انگشتر» بود که از بهشت آورده و ارمغان روزی رضوان بود( فرهنگ اساطیر محمدجعفر یاحقی صفحه ۴۷۶)

مشک دو زنم هی  ده در حوش
کرش هابی ئم چه یه جو فتی کوش

ترجمه:
توی حیاط خانه ام مشک می زنم
با فروش کره اش یک جفت کفش می خواهم بخرم

مشکدو  زنم هی ده ور مال
کرش ها بی ئم چه جوفتی دستمال

ترجمه:
توی حیاط خانه ام مشک می زنم
با پول کره اش میخواهم جفتی دستمال بخرم

مشکدو زنم دِ مینِ حُونه
کرش ها بی ئم و جوفتی شُونه

ترجمه:
توی خانه ام مشک می زنم
با پول کره اش می خواهم دو عدد شانه بخرم

مشکدو زنم دِ جُفت ِتاپو
کره درآرم چی سر ِ یا بُو

ترجمه:
کنار تاپو مشک می زنم
کره ای به اندازه سر یابو از داخل آن بیرون می آورم

این بیت در تعریف و تمجید از فراوانی کره در مشک سوده شده است شاعر با استفاده از آرایه اغراق آمیز را اندازه کله یک است یا یابو توصیف کرده است

«تابو مخ زنی عمدتاً فلزی جهت انبار و نگهداری آرد و گندم است.»

مشکدو زنم دِ مینِ حصار
کرش فروختم جاگو سر دسمال

ترجمه:
توی حصار خانه ام مشک می زنم
کره ام را فروختم و با پول آن یک گوی سر دستمال خریدم

گوی سر دستمال آلتی تزیینی است که زنان لر و بختیاری به موی خود می آویزند این گوی از آلات تزئینی اینجاست کره داخل مشک آنقدر گران بهاست که میتوان با پویان گوی سر دستمال خرید.

مشکدو زنم ،گِل درخت سِرِنج
پیل کرش دم چه هفت گونی برنج

ترجمه:
روی درخت سنجد مشک می زنم
با پول کره اش هفت گونی برنج خواهم خرید

خرید هفت گونی برنج با پول کره مشک اشاره به گرانی و ارزش بالای که دارد برنج در گذشته یکی از مواد غذایی بسیار گران بوده که هر خانواده‌ای تمام خرید آن را نداشته است.


کچل بیا مشک دی دست خیر داره
ملی نیمَ رو ، توی ِ ده سر داره

ترجمه:
کچل بیا مشک بزن دستت خیر و برکت دارد ماستی که ظهر  درست کردم یک لایه سرشیر دارد.
ئی کوئو او کوئو سرزن ده یَک
گیائی کویا پیچسه ده یک


ترجمه:
این کوه و آن کوه سر به هم زده اند.
گیاه این کوهها بهم چسبیده است

مشک ِ ها زنم ئو کره پتی
کره یه روزش سی دس پتی
ترجمه:
مشک میزنم و مشک پر از کره است کره یک روزم را می دهم  به کسانی که دستشان خالی است. مصرع اول بیانگر این باور قدیمی در نزد مردمان لر و عشایر است که آدم های کچل و بی مو خوش شانس و خوش آتیه اند و دستشان با خیر و برکت همراه است به این خاطر از کچل خواسته شده که مشکی بزند تا خیر و برکت که همان دوغ و کره ی

فراوان است در مشک بی افتاد. در بیت دوم منظور از کوه کره داخل مشک است کره ی مشک آنقدر زیاد است که شاعر آن را به کوه تشبیه کرده است.

مشکدو سورم د رون دووالی
کره اولش نذر پیر والی

ترجمه:
بند مشک سرخ رنگم از جنس چرم است اولین کره ای که از مشک درآوردم را نذر پیر والی می کنم.

به قلم هوشنگ جودکی‌ 
تبلیغ

نظر شما

  • نظرات ارسال شده شما، پس از بررسی و تأیید در وب سایت منتشر خواهد شد.
  • نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
نام شما : *
ایمیل شما :*
نظر شما :*
کد امنیتی : *
عکس خوانده نمی‌شود
برای کد جدید روی آن کلیک کنید