ترانه های مَشک زنی

پلدخترنیوز _زنان لرستان در زمان مشک زنی همواره دست به دعا بوده که نشان از اهمیت زیاد این کار در زندگی روزمره داشته و زمزمه های آنان سرشار از آرزوی خیر و برکت بخشیدن به زندگی است.
بخش دیگری از ترانه های زیبای بالاگریوه ای مشک زنی که ترانه های کار هستند در این یادداشت کوتاه آمده است:
هی مارئوما ، هی مارئوما
هی مار دومه دار اونا
دومن زئه دی مشک ِ
خیرن ؤنِ د ای مشک ِ
ترجمه :
مار آمد ، مار آمد
مار دُم دار آمد
دُمش را داخل مشک زد
خیر «کره فراوان »به داخل مشک زد
در قدیم مار یکی از جانوران مقدس و پاک به شمار می آمده و نشانه خیر و برکت و فزونی و خوش شانسی بوده است عقیده مردمان عشایری و روستایی لرستان مار هر کجا باشد خیر و برکت همراه اوست این ترانه بیانگر این اعتقاد کهن در نزد مردمان لر است که اگر ماری دمش را به مشک بزند خیر و برکت و فزونی به آن مشک میافتد و از آن مشک کره و دوغ فراوانی به دست می آید.در لرستان اگر زمینی حاصلخیز و یا محصول مزرعه های فراوان باشد و یا هر چیز دیگری که پر برکت و آباد باشد میگویند مار در آنجا لانه کرده و یا مار در آنجا زاییده است.
گمو بَکِنِم ایمشو شو مَه با
اُردی برارم ؤ سِر ره با
مَشکِدو سوره نال نالش
اُردی برارم صو مُین مالِشِ
دَسِ مَشکِدو، چو برالیک ِ
چو مشک ِ گلم کمر باریک ِ
اُردی برارم شُون ِ روز کرد
مَشکِدو سُوره سربولینئم کرد
ترجمه :
گمان می کنم امشب آسمان مهتابی باشد
لشکر برادرم در راه باشند
مشک سرخ رنگم تکان میخورد و ناله می کند.
لشکریان برادرم فردا میهمانش هستند
دسته مشکم از چوب بلالوک ساخته شده
مشکِ گلم کمر باریک است
لشکر برادرم شب را مثل روز روشن کردند
مشک سرخ رنگم باعث سربلند ی ام شد
دام مشک ِ همیشه نوپا
پُرِت دِ کره ،نیم مه دت دوُ با
ئی برار مشک ِ،ئی خوئر مشکِ
ایمسال اِسمَنِ ، سال گوسفَنِ
باریکم کِردی، باریک نِوائی
سال ؤ سال یا یه تو لیتر بائی
ترجمه:
مشکی عزیزم همیشه نو و تمیز باش
همیشه پر از کره و نیم من دوغ باش
ای مشک که مثل خواهر و برادر برایم عزیزی اسفند ماهِ و امسال سال گوسفند است
مرا باریک و لاغر کردی خدا نکند که تو باریک شوی
هر سال که می آید تو بهتر و بهتر شوی
اشاره به مشک سرخرنگ به آن جهت است که مشک سرخ رنگ از بهترین و مرغوب ترین انواع مشک است .لشکریان مهمان مشک هستند و این اشاره به فراوانی دوغ و کره داخل مشک دارد. آنقدر فراوان که بتواند یک لشکر را سیر کند. در مصرع ششم، مشک چنان برای صاحب آن عزیز است که آن را گل خطاب میکند و چوبی زیبا و مخصوص برایش ساخته است حتی در مصرع های بعدی مشک را مادر برادر و خواهر خود خطاب میکند و این نشان از عشق بی پایان صاحب مشک به آن است. دوغ چنان زیاد بوده که تمام لشکریان از آن خوردند و صاحب مشک را سربلند کرده است. در این مصرع اغراق شده است و صاحب مشک به اینگونه آرزوی خود برای فراوانی دوغ را بیان کرده است. باریک و لاغر شدن صاحب مشک به آن جهت است که او دوغ فراوان دارد و هر روز باید مشک بزند و بر اثر مشک زنی زیاد لاغر شده است و این بیت نیز در ستایش مشک است .صاحب مشک دعا می کند که مشک باشد و همیشه بزرگ و پر از دوغ و کره باشد و سال به سال بهتر و بزرگتر شود.
ادامه دارد...
به قلم هوشنگ جودکی
به قلم هوشنگ جودکی
دسته بندی: یادداشت اجتماعی / یادداشت فرهنگی هنری
آدرس کوتاه خبر: