در این یادداشت کوتاه قصد داریم بخش دیگری از لالایی های زنان لر را به رشته تحریر درآوریم.لالایی هایی که هر کدام ، خود یک داستان و یک اندیشه و بخشی از فرهنگ کهن این دیار را در دل خود نهفته دارد.

۱- ئی مالیا برآوری

چل چپش ئو چل ساوری.

۲- سی داوت ئی روله مه

همن کنی گردآوری.

۱- ای خانه های روبرویی

چهل بز جوان و چهل بز نر بزرگ.

۲- برای عروسی پسرم جمع کنید.

در این لالایی ، مادر آرزوهای دور و دراز خود برای فرزندش را به زبان آورده و می خواهد روز عروسی فرزندش تمام مردم آبادی حاضر شوند، چهل بز جوان و چهل بز نر بزرگ برای شام یا ناهار عروسی فرزندش گردآوری کند و عروسی با شکوهی برای فرزندش بگیرد

۱- لالا لالایی ، سی تون نازار

که دء خاو ناز، نوایی بی یار

۲- مه سی تو بوئم لالا لالایی

روله نازارم ، دء خاو بی بی یار

لالایی لالایی ، لالایی لالایی

۱- فرزند دلبندم ، برای تو لالایی می خوانم

که از خواب ناز بیدار نشوی.

۲- برایت لالایی می خوانم

فرزند دلبندم از خواب ناز بیدار شد.

توضیح:بیدار شدن کودک از خواب ، اشاره به بیداری بخت او دارد.

۱- لالاییت کنم، خاوئت نیایه

گپت کنم ئو یادت نیایه.

۲- لالائیت کنم، ستین دلم

روز هی وء کولم، شو دء بغلم.

۳- تیه وه رء این حونه باوئتم

همش گوش وء زئن، لاوه لاوه تم.

لالایی لالا ، لالایی لالا

۱- لالایی برایت می خوانم، ولی نمی خوابی

بزرگت می کنم، ولی یادت نمی آید.

۲- عزیزدلم، برایت لالایی می خوانم

روزها کولت می گیرم و شب ها در آغوشم هستی

۳- چشم به راه خانه ی پدرت هستم

چشم انتطارم که زودتر بخوابی.

توضیحات بیشتر: در این لالایی،‌مادر روزها و شب هایی را به یاد آورد که نوزادش را در آغوش می گرفته و در این راه سختی ها که از سر گذرانده است.

مادر نگران آن است که وقتی فرزندش بزرگ شود،تمام زحمت های او را فراموش کند و با او رفتار بدی داشته باشد.

   

۱- لالا لالات وء نازه

بالشتت مخمل تازه

۲- لالایی سیت گوم، دئات بیایه

گوسال کوشکه مو ، وء شیر بیایه.

۳- گاورئت بونم، وء شاخ بیدی

لالایی سیت گوم، وء یه اومیدی.

۴- قلو قل زنه، وا شیر میشو

دلم پر زنه، سی قوم خیشو.

لالایی لالا، لالایی لالایی

۱-بخواب فرزندم، به ناز خوابیده ای

بالشت ات از جنس مخمل تازه است.

۲- لالایی برایت می خوانم تا مادرت بیاید

گوساله کوچولویمان برگردد خانه و شیر بخورد.

۳-گهواره ات را به شاخه ی درخت بید آویزان می کنم

با هزاران امید و آرزو برایت لالایی می خوانم.

۴- قلیانی را از شیر گوسفندان پر کرده ام ، دارد جوش می زند.

دلم پر می زند برای دیدار اقوام و آشنایان.

توضیحات بیشتر: این لالایی بیانگر تمکن مالی خانواده است‌.( مصرع دوم و هفتم). برای کودک شان بالشی از جنس مخمل تازه خریده اند و قلیان شان را از شیر گوسفندان پر کرده اند. خانواده ی کودک آنقدر گوسفند و مال و حشم دارد که بجای آب، قلیان شان را از شیر گوسفند پر کرده اند.

مصراع پایانی، بیانگر درددل و غم بی پایان سراینده _ مادر کودک_ است. دلتنگ دوری از اقوام و آشنایان و غربت خود است.

۱- لالا لالا ، گل ژیره

پسونیام پر دء شیره

۲- باوئت رت زه بها

ده غوصه ها مُرد دا

لالایی لالا، لالایی لالا

۱- لالا بخواب گل زیره ی من

دو پستانم پر از شیر است.

۲- پدرت رفته که زن بگیرد

مادرت دارد از غصه می میرد.

تکمیل توضیحات:در مصراع نخست این لالایی، مادر فرزندش را به گل زیبا و خوشبوی زیره تشبیه کرده است.

در مصراع دوم، مادر به کودکش نوید داده که او شیر فراوان دارد و کودک با خیال راحت بخوابد.

در این لالایی، مادر با زبان لالایی از تلخی روزگار و بی وفایی شوهرش برای کودک می گوید. به کودک می گوید که پدرش می خواهد زن بگیرد و سرش هوو بیاورد و دارد دق مرگ می شود.

لالایی لالا، لالایی لالا

۱- دختری دارم ، چی بکنم سیش

پیلک و میلک ، ها جم کنم سیش.

۲- وء جای دیر ندیمش

وء پیا پیر ندیمش.

لالایی لالا ، لالایی لالا

۱- دختری دارم و [ ازبس دوستش دارم که ] نمی دانم  برایش چکار کنم.

دکمه و مهره ( اسباب بازی) برایش جمع می کنم.

۲- دخترم را بجای دور شوهر نمی دهم[ که همیشه کنار خودم باشد]دخترم را به مرد پیر نمی دهم.

تفسیر: مادر در این لالایی آرزوهای خود را برای آینده ی کودکش به زبان آورده است. نخست اینکه دخترش را به جای دوری شوهر ندهد ، تا همیشه نزدیکش باشد و هر روز او را ببیند. دوم اینکه دخترش با پسری جوان ازدواج کند نه مرد پیری .

۱- لالا لالا بئیر بوفت روله

لالا لالا بوفت ای روله

۲- لالا لالا گلم روله

سقی سرت بام ای روله

۳- لالا لالا گل نازی

باوئت رته وء سروازی

۴- لالا لالا گل نه نا

باوئت من هیشته وء تنیا

۵- لالا لالا تو گل مونی

روله تو همه کس مونی

۶- لالا لالا گلی دارم

مه دء گل بیتری دارم

۱- لالا بخواب فرزند عزیزم

فرزند عزیزم بخواب

۲- لالا فرزند گلم

فدای سرت شوم فرزند دلبندم .

۳- لالا بخواب گل نازم

پدرت رفته به سربازی.

۴- لالا بخواب فرزندِ مثل گل نعنایم

پدرت رفته و مرا تنها گذاشته.

۵- لالا بخواب فرزندم، تو گل [باغ زندگی] ما هستی

فرزند دلبندم ، تو همه کس ما هستی.

۶- بخواب دلبندم، من کودکی مثل گل دارم.

من کودکی بهتر از گل دارم.

تفسیر:مادر با زبان لالایی عشق بی پایان خود را به کودکش بیان کرده است. شوهر او ( پدر کودک) به سربازی رفته ، مادر تنها مانده و سخت دلتنگ است؛ پس دلتنگی اش را با زبان لالایی با فرزندش که تنها همدم اوست، تقسیم می کند.

لالایی لالا، لالایی لالا

۱- دئام دوخترم، گیس نازار ، هف رئن

ورکو ئو پوش کو ، سرش کنن جئن

۲- ورکو ئو پوش کو ، رئی وا دما

مه که دوخترم ، ندیم وه شما

لالایی لالا، لالایی لالا

۱- دختر عزیزم[ که اندازه ی مادرم دوستش دارم]موهایش زییا و هفت رنگ است.جوانان پشتکوه و پیشکوه، برای عروسی با دخترم، با هم جنگ و نزاع می کنند.

۲- جوانان پشتکوه و پیشکوه، به خانه هایتان برگردید( بیهوده به  خودتان زحمت ندهید)من به [هیچکدام از ] شما دختر نمی دهم.

توضیحات تکمیلی:در این لالایی زیبا، مادر به دو منطقه ی مهم لرنشین یعنی پشتکوه و پیشکوه اشاره کرده و می گوید که دخترش از هردوی این مناطق خواستگارانی دارد ؛ ولی او دخترش را به آنها نمی دهد. این گفته ی مادر ، بیانگر آرزوهای دور و دراز مادر برای فرزند است، می خواهد در آینده دخترش چنان دختری باشد که جوانان پشتکوه و پیشکوه برای عروسی و تصاحب او، با هم جنگ و دعوا کنند. اما او دخترش را به هیچکدام آنها نمی دهد. چون تاب دوری دختر را ندارد و این بیانگر عشق عمیق مادر به دخترش است.

موی هفت رنگ در این لالایی ، اشاره به زیبایی موی دختر است.

بیا جونم که جونت بی بلا با

نگه دار شو ئو روزت خدا با

لالایی لالا ، لالایی لالایی

[ خطاب به کودک:] بیا جانم که جانت بی بلا باشد.

شب و روز خدا نگهدارت باشد.

۱- لالایی لالا، سی تو ها کنم

دنونت طلا ئو می یات چی گنم.

۲-لالایی سیت گوم ،که پا بئیری

وختی گپ بیدی، زنی بئیری.

۳- لالایی سیت گوم، روله هرسینی

خال قشن ئت ، ده چال تشنی.

۴-لالایی سیت گوم، دء دل ئو دء جو

ها جاتن بونم وه سر دیوه خو.

۱- بخواب فرزندم،‌برای تو لالایی می خوانم.

دندانهایت مثل طلا و موهایت به رنگ گندم است.

۲- لالایی برایت می خوانم تا بزرگ شوی

وقتی بزرگ شدی، زن بگیری( سر و سامان بگیری).

۳- لالایی برایت می خوانم فرزند هرسینی ام

خال زیبایی در گلو داری.

۴- از دل و جان برایت لالایی می خوانم

می خواهم جایت را روی دیوانخانه( اتاق پذیرایی از مهمان) پهن کنم.