بیماری های مشترک انسان و حیوان همان بیماریهای ناشی  از باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها و انگل ها هستند. مطابق تعاریف سازمان جهانی بهداشت، هر گونه بیماری‌ یا عفونتی که به طور طبیعی بین حیوانات مهره‌دار و انسان انتقال یابد؛ به عنوان بیماری‌ قابل انتقال بین انسان و حیوان  شناخته می‌شود.

اما از بین این بیماریها ،مهمترین بیماری های مشترک میان انسان و دام که در کشور ما دیده می شود؛ تب مالت، سالک، هاری، سیاه زخم، کیست هیداتیک، تب خونریزی دهنده کریمه کنگو، جنون گاوی، تب دره ریفت، آنفلوانزای پرندگان می باشند.

مدیرکل دامپزشکی لرستان  روز سه شنبه پانزدهم آذر ماه جاری با اشاره به افزایش شیوع بیماری‌های دامی به ویژه تب مالت، در سطح استان ، بهترین راه  مقابله با این بیماری‌ ها را آموزش در  مدارس برشمرد. به دلیل شیوع بیشتر تب مالت در سطح استان بر آن شدیم تا در خصوص بیماری تب مالت توضیحات مختصری ذکر کنیم.

تب مالت (بروسلوز) یا بیماری هزارچهره  به عنوان یکی از مهم ترین بیماری های مشترک انسان و حیوان محسوب شده و باکتری بروسلا که ایجاد کننده بیماری بوده ، بسیاری  از انواع  پستانداران اهلی و وحشی را مبتلا می سازد.از مهمترین علائم و عواقب آن  سقط جنین دام،کاهش تولید شیر، و عقیمی در دام می شود. علاوه بر آن علائمی که این بیماری در دام ایجاد می‌کند موجب تورم در بافت‌های اندام‌های تناسلی دام‌های نر و در دام‌های ماده می شود.

عواقب بیماری تب مالت مختص ظهور عوارض مربوط به سلامت دام  نمی شود بلکه  از نظر اقتصادی و همچنین سلامت انسان بسیار حائز اهمیت است این بیماری به علت عوارضی که ایجاد می کند و از دست دادن ارزش های اقتصادی دام های مبتلا و همچنین به علت ابتلای انسان به بیماری تب مالت، همواره از دو بعد اقتصادی و بهداشتی مورد توجه بوده است.وبه دلیل عوارض گوناگونی که بیماری تب‌مالت در افراد ایجاد می‌کند، این بیماری را به عنوان بیماری هزارچهره می‌شناسند.

تب مالت از طریق گوشت و پوست حیوان آلوده به افرادی که با  دام سرو کار دارند انتقال می یابد. علاوه بر این از طریق مصرف شیر و لبنیات محلی و آلوده قابل انتقال می باشد. اما این انتهای ماجرا نیست استنشاق آغل آلوده و تماس با جفت و مایعات آلوده در زمان زایمان دام از دیگر راههای سرایت تب مالت هستند.

تب و لرز متناوب، خستگی زیاد، درد در هنگام مالیدن و یا لمس ستون فقرات، سردرد، بزرگی گره های لنفاوی، یبوست، کاهش وزن، ناتوانی جنسی، افسردگی از علائم این بیماری است. اما نکته قابل توجه اینست که علائم  این بیماری تا سال‌ها در بدن انسان مانده و در کنار هزینه‌های زیادی که به فرد تحمیل می‌کند، یک بیماری سخت و صعب‌العلاج است. آنچنان که در برخی موارد دردهای استخوانی و دردهای مفاصل و به ویژه ستون فقرات فرد درگیر می‌شود و اگر طول بکشد تا فلج  انسان پیش می رود. 

واکسیناسیون راه اصلی کنترل این بیماری می باشد ،دام سنگین گاوی را از یک سالگی به بعد و گوساله را از ۴ ماهگی تا ۱۲ ماهگی واکسینه باید کرد و در دام سبک، در بره‌ها از ۳ ماهگی تا یک ماه قبل از جفت گیری صورت می‌گیرد.

نداشتن تماس با دام بدون پوشیدن دستکش و ماسک و همچنین لباس مخصوص محل کار ، رعایت نظافت محل نگهداری دام ، دوشیدن شیر و خود فرد ،۳ تا ۵ دقیقه یا به اندازه ۶۰ صلوات پس از  به جوش آمدن شیر مهمترین راه برای پیشگیری از  تب مالت از طریق خوردن شیر محلی بعنوان یک خوراکی مستقیم و همچنین پایه برای تولید سایر لبنیات است. اما برای دیگر موارد لبنیاتی که به روش صنعتی تولید می شوند استفاده از نوع پاستوریزه آن  توصیه می شود .

 درمان بیماری تب مالت با داروهای آنتی بیوتیک موجود انجام میشود دردهای اسکلتی عضلانی شدید،به ویژه روی ستون فقرات، ممکن است نیاز به مسکن داشته باشند‌ اما التهاب پوشش داخلی حفره‌های قلب (اندوکاردیت) اغلب علاوه بر درمان آنتی بیوتیکی،به جراحی نیز نیاز دارد.و مهمتر از همه پیش از مراجعه به پزشک و انجام آزمایشات دقیق هیچ گونه دارویی مصرف نکنید.