امروز: پنج شنبه، 30 شهریور 1402
پلدخترنیوز » یادداشت » یادداشت فرهنگی هنری » نقدی بر ریشه یابی واژه جودکی

نقدی بر ریشه یابی واژه جودکی

نقدی بر ریشه یابی واژه جودکی

کد خبر: 3125
  • 5
در اپیزود قبلی دو نظریه فرضی در مورد ریشه شناختی واژه جودکی بیان شد. فرضیه اول ما استوار بر نام مکان، و فرضیه دوم مبتنی بر نام شخص بود. عادتا هنگامی به نام های امکنه  اسامی خاص اشخاص متوسل میشوند که از مردم سرزمین منظور آثار لسانی دیگر (و به طریق اولی آثار مکتوب) باقی نمانده باشد. بدین سبب نخستین گام در هر تجزیه و تحلیلی در زمینه مزبور، تعیین معنی کلمات است.

بالطبع این امر مستلزم مقایسه و مقابله با دیگر زبان های خویشاوند است. در مورد این واژه جودکی هم هیچی بر جای نمانده، اگر ما این واژه را به قبل از اسلام، منتسب بدانیم، هیچ متن و کتیبه و اثری مکتوب بر جای نمانده است، و اگر این واژه را به بعد از اسلام منتسب بدانیم باز در هیچ یک از منابع مکتوب دوره های تاریخی بعد از اسلام ردی از این واژه مشهود و هویدا نیست.

بنابراین ما مجبوریم که دایره حدس خود را بسط داده، شاید از این رهگذر به سر نخ مکتوبی برسیم، هر چند که در این مسیر حتی کوره سویی را هم در جلوی خود احساس نمیکنیم، ولی با این حال تلاش خود را متوقف ننموده و با امیدواری دو چندان مسیر را طی طریق خواهیم کرد.البته تجزیه و تحلیل اسامی اماکن و اقوام و اشخاص و دیگر مدارک لسانی مستلزم احتیاط فراوان و بکار بستن اسلوب دقیق می باشد.

اسلوب ترکیبی راهی برای تعیین کلمات مجهول

  تنها اسلوبی که بتوان به مدد آن معنی کلمات مجهولی را معین کرد، همانا اسلوب ترکیبی است، ولی در این صورت باید مقررات اسلوبی معینی را مرعی داشت. مثلا نباید در اسم مکان در پی یافتن انعکاسی از نام های قبایل و طوایف بود. این اشتباه را غالبا  کسانی که در کشف ترکیب قومی ساکنان یک محل شتاب دارند، مرتکب میشوند.

باید در مورد اسامی امکنه، نامی را که خود مردم یک محل خویشتن را بدان می خوانند از آنچه همسایگان ایشان را بدان می نامند، مشخص گردد. نامی که همسایگان میدهند ممکن است بیغرضانه، آلوده به غرض و ملامت و یا مزاح و شوخی باشد. غالبا این نام ها طوایف گوناگون را شامل می شود و همه آنها را از روی آداب و رسوم و فرهنگ یک کاسه می سازد.

نقش گذر زمان بر بودباش طایفه جودکی
 
نامی که مردم یک محل به خود گذاشته باشند غالبا حاکی از بستگی ایشان به خانواده واحد زبانی است، و نه وحدت طایفه و ایل. مثلا منشاء برخی طوایف ساکن در بودباش ایل جودکی به مردم بختیاری بر میگردد مثل طایفه کاید، یا برخی به مردم کرمانشاه بر میگردد مثل بازگیر و قیاسوند و یا برخی به پشت کوه والی و مردم استان ایلام بر می گردد مثل طایفه سلاحورزی و ....

گذر زمان علاوه بر پیوندهای زناشویی و سببی و نسبی، یک پیوند زبانی قوی را در بین همه طوایف ساکن در بودباش ایل بزرگ جودکی بوجود آورده که این پیوند هر روز مستحکم تر شده و همین استحکام باعث تحکم این واژه جودکی شده است. 

نام های قومی ممکن است به مرور زمان تغییر کنند. به طور عموم در تعیین ترکیب قومی و بالاخص ترکیب قبیله ایی مردم یک محل باید تمام این مراتب را در نظر گرفت.این را هم باید منظور داشت که تغییر زبان غالبا به معنی تغییر ترکیب طبیعی ساکنان یک محل و سنن و فرهنگ و غیره ایشان نیست، زیرا که در طی تاریخ ندرتا دیده شده است که کسانیکه از بیرون از یک منطقه ایی به آن منطقه وارد می شوند تمام افراد طوایف یک ایل را در خود هضم کرده باشند.بنابراین جوهره اصلی ساکنان قدیمی این منطقه از تازه واردان بیشتر بوده که نام های خود را حفظ نموده اند. در غیر این صورت عکس این قضییه می بایست صورت بگیرد. 

اهمیت نام اماکن برای تشخیص ترکیب یک قوم 

برای تعیین ترکیب قومی یک منطقه در هر مورد بخصوص اسامی خاص اشخاص از نامهای اماکن بیشتر اهمیت دارد. نام های اماکن غالبا از زبان پیشین مردم محل باقی می مانند، بویژه اگر تعویض زبان چنانکه اغلب پیش می آید، از طریق طرد و اخراج اهالی صورت نگرفته باشد. که در مورد مردم این منطقه نیز چنین است، یعنی بومیان اصلی هضم یا اخراج نشده اند، بلکه تازه واردان در بومیان اصلی از طریق امتزاج ممزوج شده اند.

واژه جودکی میراثی از گذشتگان

من حیث المجموع این واژه جودکی میراثی است که از گذشتگان بر جای مانده و حتی در لابلای دستخوش تغییرات زمان و ورود نورسیدگان در اعصار های بعدی هم دستخوش تغییر یا حذف نشده است.

وزانت این واژه گویای اصالت محل و مردم این منطقه است. خلاء هایی برای وصل کردن آن به تاریخ قبل از اسلام وجود دارد، با شتابی که علم تاریخ پیدا کرده، امیدوارم این خلاء هر چه زودتر پر گردد، و ما را از یاس و نومیدی بدور بدارد.


حسین صفری پژوهشگر تاریخ باستان
تبلیغ

نظرات

  1. User Avatar
    • علی محمدولی زاده
    • در تاریخ : 5 اردیبهشت 1401 13:20
    درود وسپاس.دربحث مکان دروجه تسمیه جودکی تنهایک مکان هست که شک برانگیزاست وآن هم سراب کی واقع درمنطقه چگنی است
    1. User Avatar
      • khodaei
      • در تاریخ : 6 اردیبهشت 1401 01:48
      با سلام، تشکر از توجه و دقت شما، آنچه عیان است این واژه میراثی از گذشتگان این دیار است

نظر شما

  • نظرات ارسال شده شما، پس از بررسی و تأیید در وب سایت منتشر خواهد شد.
  • نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
نام شما : *
ایمیل شما :*
نظر شما :*
کد امنیتی : *
عکس خوانده نمی‌شود
برای کد جدید روی آن کلیک کنید